“วันเหมายัน” (とうじ) ต้องแช่น้ำ ส้มยูสุ ความเชื่อคนญี่ปุ่น ที่จะทำให้อายุยืน

คุณเคยได้ยินวันที่กลางคืนยาวนานที่สุด กลางวันสั้นที่สุดหรือไม่ วันนั้นเราเรียกว่า ”วันเหมายัน” ปรากฏการณ์ทางธรรมชาตินี้จะเกิดขึ้นทุกปีตามประเทศทางซีกโลกเหนือ รวมถึงประเทศไทย จีน และญี่ปุ่นด้วย สาเหตุเกิดจากอะไร เกิดขึ้นช่วงไหน เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมของญี่ปุ่นที่น่าสนใจอย่างไร และเกี่ยวข้องกับ ส้มยูซุ ได้อย่างไร เรามาหาสนุกไปด้วยกันเลย

เรื่องน่ารู้ของ วันเหมายัน กันก่อน... 

         เหมายัน ในภาษาไทยมาจากคำว่า “เหมันต์” กับ “อายัน” มาสนธิกัน มีขึ้นในหนึ่งวัน ประมาณช่วงวันที่ 21 หรือ 22 ธันวาคม ของทุก ๆ ปี ซึ่งในวันนี้จะทำให้บริเวณซีกโลกเหนืออาจอยู่ในความมืดตลอด 24 ชั่วโมง ในขณะที่ทางซีกโลกใต้อาจมีกลางวันที่ยาวนานมากที่สุด จนเกิดเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า “พระอาทิตย์เที่ยงคืน หรือครีษมายัน”

         ตามความเชื่อของคนไทย เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า “ตะวันอ้อมข้าว” ซึ่งเกิดจากการที่ตำแหน่งของดวงอาทิตย์ไม่เคลื่อนผ่านเหนือศรีษะแต่จะเคลื่อนอ้อมต้นข้าวไปทางทิศใต้แทน ส่วนทางประเทศจีนและญี่ปุ่นจะเชื่อกันว่าวันเหมายัน หรือ  “冬至  (โทจิ)” นี้จะทำให้โชคดี ดวงดีเพิ่มมากขึ้น จนทำให้เกิดการเฉลิมฉลองโดยการ “แช่น้ำกับส้มยูสุ และกินฟักทอง” เกิดขึ้น ทำให้กลายมาเป็นวัฒนธรรมญี่ปุ่นที่สืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นจวบจนทุกวันนี้

ทำไมต้องแช่น้ำกับ “ส้มยูสุ” ในวันเหมายัน

        ส้มยูสุ พบมากในประเทศญี่ปุ่น เป็นส้มที่มีผลสีเหลือง น้ำเยอะ เนื้อน้อย มีผิวขรุขระ เปลือกหนา มีกลิ่นหอม เหมาะสำหรับทำเป็นน้ำมันหอมละเหยเป็นอย่างมาก ตามตำนานเชื่อกันว่า คำว่า “ยูสุ” ในภาษาญี่ปุ่นคล้ายกับคำว่า “ยูดู” ที่แปลว่า ยืดหยุ่น และคำว่า 冬至 ที่ออกเสียงว่า “โทจิ” เหมือนกับ 湯治 ที่แปลว่า การรักษาด้วยการอาบน้ำแร่ อีกทั้งยังเชื่อกันว่า ส้มยูสุมีความแข็งแรง อายุยืนยาว การที่เราได้แช่น้ำกับส้มอยู่สุจึงเปรียบเสมือนการขอพรให้เราปราศจากโรคภัยไข้เจ็บนั่นเอง

       ซึ่งในความเป็นจริงการแช่น้ำกับส้มยูสุเกิดขึ้นตั้งแต่ในสมัยเอโดะ จากการนำส้มไปลอยในอ่างน้ำหรือบ่อน้ำร้อน เพราะผลของส้มจะช่วยให้ร่างกายได้เกิดการไหลเวียนของเลือดที่ดี ป้องกันการเกิดไข้หวัดและอาการหนาวสั่น มีน้ำมันหอมระเหยที่ช่วยให้ผิวพรรณสวยงาม นุ่มนวล ไม่แห้งกร้าน แถมยังมีกลิ่นหอมมากจึงช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายความเมื่อยล้าได้ดี อีกทั้งส่งผลถึงระบบประสาทด้วย ปัจจุบันเราจะเห็นส้มยูสุมาใช้ประโยชน์ด้านอื่น ๆ มากมาย เช่น นำมาประกอบเป็นอาหาร ทำเบเกอรี่ อยู่ในส่วนผสมของเครื่องสำอางและยา

กิน “ฟักทอง” ดีอย่างไร นอกจาก แช่น้ำ ส้มยูซุ ในวันเหมายัน

เมื่อถึงวันเหมายัน คนญี่ปุ่นมักจะกินฟักทองกันสาเหตุก็เพราะว่าฟักทองที่เก็บเกี่ยวไว้ตั้งแต่ช่วงฤดูร้อนจจนถึงฤดูใบไม้ร่วงสุขได้ที่พอดีในช่วงเริ่มต้นฤดูหนาวทำให้ช่วงนี้ฟักทองจะสามารถกินได้เอร็ดอร่อยมากที่สุด และถ้าหากพูดถึงคุณประโยชน์ของฟักทองก็มีมากมายเช่นกัน ตั้งแต่ป้องกันโรคหวัด ช่วยในการชะลอวัย เพราะมีวิตามินบีและเบต้าแคโรทีนจำนวนมาก ทั้งยังมีกากใยอาหารที่ช่วยเรื่องระบบขับถ่ายได้เป็นอย่างดี

          ทั้งหมดนี้คือเรื่องราวเกี่ยวกับวัฒนธรรมของญี่ปุ่นในวันเหมายันที่เราอยากจะนำเสนอให้ทุกคนได้รู้จักกันครับ ไม่น่าเชื่อว่าคนญี่ปุ่นจะให้ความสำคัยกับวันต่าง ๆ ขนาดนี้ แม้ว่าเรื่องของความเชื่อของไทบกับญี่ปุ่นอาจจะแตกต่างกัน แต่สิ่งหนึ่งที่เหมือนกัน คือ วันเหมายัน คือ วันที่บ่งบอกว่าได้เริ่มเข้าสู่ฤดูหนาวแล้ว

            แม้ว่าวันในการเฉลิมฉลองอาจไม่ได้มีทุกวัน แต่เราสามารถทานอาหารเหมือนเฉลิมฉลองได้ทุกวัน ทุกมื้อที่ร้านอาหารญี่ปุ่น “คาโบฉะ (Kabocha)” หรือจะสั่ง เดลิเวอรี่ (Delivery) ก็ได้ครับ เพราะที่ ร้านอาหารญี่ปุ่น ของเรา จะทำให้ทุกคนสามารถสนุกกับการทานอาหารญี่ปุ่นมากมายโดยไม่ซ้ำเมนู ด้วยการคัดเลือกวัตถุดิบที่เน้นแต่ของดี ผสมผสานกับการปรุงรสแบบพิถีพิถันของเซฟมืออาชีพจนได้เป็นอาหารญี่ปุ่นชั้นยอดระดับพรีเมี่ยมที่ทุกคนต้องประทับใจ เพราะเราอยากให้ทุกมื้อของคุณคือวันพิเศษ อยากมีโมเมนต์ดี ๆ ต้องมาทานที่คาโบฉะกันนะครับ